Gniew

Kto zaś nie wierzy Synowi, nie ujrzy życia,
lecz gniew Boży nad nim wisi
(J 3,36)

Gniew ze złości jest jednym z grzechów głównych, natomiast oburzenie z powodu zła i niesprawiedliwości jest cnotą. Dlatego w Biblii często rysem Boga jest gniew wyrażony za pomocą hebrajskiego pojęcia 'af, które kojarzy się z nozdrzami, z sapaniem kogoś, kto doświadcza niekontrolowanych emocji. Pan gniewa się na swój lud, który Go zdradza, idąc za obcymi bogami lub na inne narody, kiedy te okazują się pyszne i aroganckie albo na pysznych, despotów, złoczyńców. Lista fragmentów biblijnych naznaczonych gniewem Bożym jest w Starym Testamencie bardzo długa i obejmuje także teksty, w których człowiek reaguje nań w sposób nieadekwatny, nie dochodząc do zrozumienia głębokiego znaczenia tego oślepiającego wybuchu (na przykład Hiob).

Korzeni tego, co określane jest jako antropomorfizm, czyli przedstawianie boskości na sposób ludzki, należy dopatrywać się w biblijnej koncepcji Pana jako Boga moralnego, który nie jest obojętny wobec dobra i zła, prawdy i fałszu, sprawiedliwości i niesprawiedliwości, światła i ciemności. W tej perspektywie gniew, paradoksalnie, okazuje się drugim obliczem miłości, która otacza troską ofiary i ubogich. Boży gniew może załagodzić modlitwa i wstawiennictwo sprawiedliwych, jak Mojżesz, Amos, Jeremiasz - Bożych posłańców, a zatem pośredników między Nim a ludem.

Jedna z utartych opinii mówi, że gniew jest cechą Boga jedynie w Starym Testamencie. Nie jest to prawdą, głównie z powodu przedstawionego powyżej charakteru gniewu Bożego. Oto bowiem na scenę wielokrotnie wkracza Chrystus, który oburza się na zatwardziałość serc faryzeuszy (Mk 3,5), na niedowiarstwo tłumu (Mt 17,17), na handlujących w świątyni (J 2,14-17), na uczonych w Piśmie i faryzeuszy obłudników, co ujawnia się w siedmiokrotnym Biada!, wypowiedzianym z mocą w 23 rozdziale Ewangelii według św. Mateusza. W tym przypadku Jezus nawiązuje do zwyczaju proroków, na przykład Izajasza, który ujawnia serię niesprawiedliwości społecznych, uciekając się do formuły "Biada!", będącej rodzajem przekleństwa (Iz 5,8-25).

Gniew Boży ukazują też pisma Pawłowe, gdzie stanowi on reakcję Bożej sprawiedliwości na grzech (Rz 2,4-5) i tych, którzy przez nieprawość nakładają prawdzie pęta (Rz 1,18). Również Apokalipsę często przenika gwałtowny wiatr Bożego gniewu. Jest on przyrównany do swego rodzaju trucizny wylewanej z czasz trzymanych przez aniołów (Ap 16,1) zwłaszcza na imperialną potęgę Rzymu: Wspomniał Bóg na Wielki Babilon, by mu dać kielich wina swego zapalczywego gniewu (Ap 16,19).

A gniew ze złości, z którego rodzi się nienawiść? Jezus osądza go surowo w Kazaniu na Górze: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi (Mt 5,22). Jednak Psalmy złorzeczące Starego Testamentu (na przykład Ps 58 i 109) są - kłopotliwym w warstwie językowej, ale skutecznym na poziomie przesłania - sposobem wyrażenia poparcia dla pogwałconej sprawiedliwości i obrony uciśnionych, wyboru światła i odrzucenia ciemności i dlatego - jeśli się je odpowiednio interpretuje - można je odnieść do tematu gniewu Bożego.