Eucharystia

Bierzcie, to jest Ciało moje. [...] To jest moja Krew Przmierza,
która za wielu będzie wylana
(Mk 14,22.24)

Wszyscy znają tę scenę. Nad Jerozolimą zapadał zmrok. Było to może w pierwszych dniach kwietnia 30 roku. Jezus wszedł do sali na górze jednego z budynków w mieście, "usłanej" dywanami, służącymi także za "tapczany" przy niskim stole, który nakryto do wieczerzy spożywanej zgodnie z hebrajskimi obchodami paschalnymi, mimo że pojawia się tu wiele wątpliwości, które zdają się przemawiać za usytuowaniem prawdziwego terminu tej uroczystości w kolejnych dniach. Ewangelie synoptyczne – Mateusza, Marka, i Łukasza – mówią jednak, iż było to "w pierwszy dzień Przaśników".

Słowa wypowiedziane przez Chrystusa nad chlebem i winem wywodzą się, oprócz paschalnego rytu baranka, z uroczystości pochodzenia koczowniczego, związanej z przeprowadzaniem stad, przekształconej później przez Biblię w święto wyzwolenia z niewoli faraona. Przy rytualnym żydowskim przaśnym chlebie Jezus ogłasza: "To jest Ciało moje", przy jednym z czterech kielichów tego rytuału oświadcza: "To jest moja Krew, która za wielu będzie wylana" (św. Łukasz i św. Paweł odwołają się tutaj nie tyle do rytu Przymierza celebrowanego na Synaju, przedstawionego w 24 rozdziale Księgi Wyjścia, jak robią to Marek i Mateusz, ile do "nowego przymierza" w Duchu wysławianego przez Jeremiasza (por. Jer 31,31-34).

Wyraźny jest tu aspekt ofiarniczy, który z mocą podkreśli List do Hebrajczyków w swej refleksji nad śmiercią i zmartwychwstaniem Chrystusa: Raz jeden ukazał się teraz na końcu wieków, aby zgładzić grzech przez ofiarę z samego siebie (9,26). Bowiem Ciało z Eucharystii zostało "wydane", a Krew "wylana za wielu", co w języku semickim oznacza za "wszystkich". Pozostaje jeszcze do podkreślenia ostatnia rzecz: Eucharystia - termin grecki oznaczający "czynność dziękczynienia", "dziękowanie", który zostanie przyjęty na określenie paschalnego i ofiarniczego rytu chrześcijańskiego - powoduje także przymierze, komunię między Chrystusem, Jego Kościołem a wiernym.

To właśnie zostanie obszernie przedstawione w mowie w synagodze w Kafarnaum po rozmnożeniu chleba (por. J 6,26-58), którą Jan włoży w usta Jezusa. Słowa Chrystusa kładą fundamenty pod kanony właściwe prawdziwej homilii, której centrum stanowi temat "chleba życia". Ten znak ma jednak przede wszystkim wywołać wiarę w Jezusa Chrystusa, który oddaje się całkowicie wiernemu. W tych wersach mowa jest o "Ciele i Krwi", co jest wyrażeniem semickim określającym całą osobę w jej rzeczywistości i tożsamości. Zachodzi tu więc rzeczywista komunia interpersonalna Boga i człowieka i to w takim stopniu, że wierzący staje się uczestnikiem Bożego życia: Jeśli kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki. [...] Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym (J 6,51.54).

Paweł idzie dalej i w tej komunii (gr. koinonia) z Ciałem i Krwią Chrystusa widzi źródło naszej braterskiej komunii (1 Kor 10,16-17, zob. też 11,17-34), gdzie wyraźnie kładzie się nacisk na więź między Eucharystią a miłością braterską. Nie bez powodu Eucharystia, która w Nowym Testamencie nazywana jest "łamaniem chleba", jest ściśle związana z braterską koinonią w opisie Kościoła w Jerozolimie nakreślonym przez Łukasza (Dz 2,42).