Wierność

Dobrze, sługo dobry i wierny! Byłeś wierny w rzeczach niewielu,
nad wieloma cię postawię
(Mt 25,21)

W Starym Testamencie 245 razy rozbrzmiewa hebrajskie słowo hesed, zwłaszcza w Księdze Psalmów (127 razy). Nie jest łatwo znaleźć odpowiednik dla tego terminu i dlatego w tłumaczeniach spotykamy różne wersje: wierność, uczciwość, dobroć, miłość, miłosierdzie. W naszych rozważaniach dla uproszczenia wybieramy słowo "wierność", a dla pokrewnego przymiotnika hasîd - "wierny". Trudności z tłumaczeniem rodzą się z faktu, że hebrajskie słowo jest syntezą całej gamy znaczeń, które wyrażają bogactwo i złożoność relacji i uczuć zachodzących między dwiema kochającymi się osobami i w ich związku.

Rzeczywistością stojącą u podstaw terminu "wierność", jest pakt, który Biblia przedstawia jako stosunek łączący Boga i Izrael; jest to Przymierze - po hebrajsku berît - które zostaje zawarte w sposób uroczysty i formalny na Synaju i które prorocy przedstawiają bardziej intensywnie i osobiście jako małżeńską umowę oblubieńców. Właśnie w tym świetle rozumiemy jak plastyczny jest termin hesed, "wierność" (w hebrajskim jest to rzeczownik rodzaju męskiego).

Małżonek bowiem, który zdradza, okazując się niewierny, zrywa tę więź utkaną z miłości, szczerości, pasji, oddania, podczas gdy wierny partner doświadcza ogromnej goryczy z powodu rany, która otwiera się w jego sercu i całym życiu. Stąd łatwo zrozumieć to znaczenie wierności, które ukazują zwłaszcza prorocy (przede wszystkim Ozeasz i jego pełna udręki historia małżeńska przekształcona w symbol religijny) - Pan jest wiernym Oblubieńcem, którego miłość jest niezmienna, podczas gdy Izrael jest małżonką dającą się pociągnąć innym bogom, łączącą się z nimi i popełniającą tym samym cudzołóstwo.

W Biblii często używa się symboli małżeńskich w znaczeniu teologicznym: cudzołóstwo, prostytucja, niewierność, zdrada. Na tym tle zatem wagi nabiera właśnie Boży hesed, czyli szlachetna stałość Pana, która wysławiana jest na przykład we wspaniałym Psalmie 136, zwanym "wielkim Hallelem". Wymienia się w nim wszystkie akty zbawienia, których Bóg dokonał dla narodu hebrajskiego, swego sprzymierzeńca, w czasie jego dziejów, ze szczególnym zwróceniem uwagi na uwolnienie z niewoli egipskiej i dar Ziemi Obiecanej. Na każdy jego werset modlitewne zgromadzenie Izraela odpowiadało antyfoną kî le'olam hasdô - "zaprawdę, wieczna jest Jego (Jahwe) wierność (hesed)". Jest to wyznanie wiary, które hasid, czyli "wierny", wygłasza z radością i nadzieją.

W Starym Testamencie z "wiernością" łączą się inne wyrażenia hebrajskie, które są niemal jej synonimami. Chodzi zwłaszcza o 'emet, zazwyczaj tłumaczone jako "prawda". W rzeczywistości termin ten wysławia tę samą ideę miłosnej wierności i szczerości Boga, który nie kłamie i nie opuszcza swojego wiernego. Trzeba zauważyć, że 'emet ma ten sam rdzeń, co nasze amen, które jest dość swobodną transkrypcją hebrajskiego czasownika, oznaczającego albo nasze "zawierzenie się" Bogu, albo pewność, którą Bóg ofiaruje nam wraz ze swoją wiernością.