Fazy formacji kandydatów do kapłaństwa

Formacja w parafii

Niezwykle istotny wpływ na postawę przyszłych kapłanów ma formacja, jaką kandydaci do kapłaństwa otrzymali (lub nie) w swojej parafii. Sytuacja w tym względzie jest optymalna wtedy, gdy w parafii istnieje pogłębione i systematyczne duszpasterstwo dzieci i młodzieży. Duszpasterstwo to nie powinno ograniczać się do katechezy szkolnej oraz do formacji związanej z przygotowywaniem do sakramentów inicjacji chrześcijańskiej. Powinno ono obejmować różne formy katechezy parafialnej oraz dawać możliwość systematycznego kształtowania osobowości oraz zaangażowania się w grupach formacyjnych. Elementami takiej formacji powinny być: budowanie osobistej przyjaźni z Chrystusem, pogłębione rozumienie chrześcijaństwa, kształtowanie prawego sumienia, aktywne włączanie się w życie danej wspólnoty oraz w służbę na rzecz ludzi potrzebujących.

Jeśli do seminarium czy do nowicjatu zgłasza się osoba, która nie uczestniczyła w tego typu grupach formacyjnych, to trudno mówić o możliwości odkrycia oraz o - chociażby wstępnej – weryfikacji dojrzałości i motywacji tej osoby. Jeśli zatem zgłasza się ktoś "z ulicy", czyli ktoś, kto nie miał bliższej więzi z parafią ani pogłębionej sposobności, by zweryfikować swoje bycie chrześcijaninem i powołanie w kontekście konkretnej wspólnoty wierzących, to w zasadzie trzeba taką osobę odesłać do parafii przynajmniej na rok, aby włączyła się w rytm formacji i działalności jakiejś wspólnoty wierzących. Inaczej zapewnienia o istnieniu znaków świadczących o powołaniu, jak i o współpracy z łaską powołania będą tylko subiektywną i pozbawioną egzystencjalnego fundamentu deklaracją danego kandydata.

Ewentualne braki czy błędy w wychowaniu rodzinnym i parafialnym trudno jest uzupełnić czy naprawić w formacji seminaryjnej. Zygmunt Freud twierdził, że podstawowa struktura osobowości – a zatem zasadnicza postawa człowieka wobec samego siebie i świata – kształtuje się do szóstego roku życia. Obecnie wiemy, że w wielu aspektach najważniejsza jest w tym względzie faza rozwoju prenatalnego. Dlatego też osoby odpowiedzialne za formację alumnów w seminarium oraz za stałą formację kapłanów w danej diecezji czy w zgromadzeniu zakonnym powinny ściśle współpracować z osobami odpowiedzialnymi za formację rodzin, a także za formację dzieci i młodzieży na poziomie diecezji, dekanatu i parafii. Powinny też sygnalizować dostrzeżone problemy w zakresie wychowania oraz pomóc duszpasterzom "z terenu" w podjęciu bardziej pogłębionej pracy formacyjnej. Podstawowe znaczenie ma pomoc w zorganizowaniu systematycznej i pogłębionej formacji formatorów, a także stała współpraca z rodzicami i duszpasterzami danego seminarzysty.