Prezentowane tutaj strony komentarza do poszczególnych momentów, obrzędów i modlitw celebracji eucharystycznej napisane zostały dla czytelników miesięcznika „Adveniat”, wydawanego przez Opera della Regalita di Nostro Signore Gesu Christo (Dzieło Ofiarowania się Naszego Pana Jezusa Chrystusa), które od 1931 roku przez długie lata poświęcone było formacji liturgicznej ludu chrześcijańskiego, przede wszystkim za pomocą swoich publikacji, które ukazywały się aż do 1999 roku. Geneza tej książki usprawiedliwia jej ograniczenia i niedoskonałości – w szczególności niektóre powtórzenia, skrótowość i brak odwołań do dokumentów – tym bardziej, że pozwalają one zachować zalety rodzinnego nastroju i bezpośredniość, ułatwiając zrozumienie i lekturę. A bardziej wymagający czytelnik będzie mógł dotrzeć do poważniejszych opracowań i specjalistycznych słowników.

 

Nakłoniony usilnymi prośbami czytelników i przyjaciół, zdecydowałem się fragmenty drukowane poprzednio w „Adveniat” zebrać obecnie w jednym tomie, z zamiarem udostępnienia ich szerszemu kręgowi odbiorców, którzy chcieliby poznać słowa i gesty powtarzane podczas każdej Mszy Świętej, których rozumienie konieczne jest do świadomego uczestnictwa, a które jednak często pozostają nieznane co do swego pochodzenia i znaczenia.

 

Po ogólnym wprowadzeniu (nazwy, tło historyczne, założenia dotyczące zgromadzenia i biegunów celebracji i niedzieli), tekst dzieli się na pięć części: strukturę obchodów (obrzędy wejścia, liturgia Słowa, liturgia eucharystyczna, obrzędy zakończenia); aklamacje, modlitwy i odpowiedzi; postawy i ruchy, pozdrowienia i wezwania; słowa kluczowe i podstawowe wyrażenia Modlitwy Eucharystycznej. Na końcu umieszczony został dodatek o Eucharystii sprawowanej w sobotę wieczorem, o komunii udzielanej z kielicha i na rękę, o składce podczas Mszy Świętej, o związku sakramentu pokuty i Eucharystii, o Eucharystii i adoracji oraz o Eucharystii i dialogu ekumenicznym.

 

W 55 rozdziałach (liczących średnio po trzy lub cztery strony) dokonany został przegląd obrzędów i modlitw liturgicznych, stanowiących jedną całość, przy zachowaniu kryterium wskazanym przez soborową Konstytucję Sacrosanctum concilium (nr 48): wychodzić od analizy obrzędów i modlitw, aby dotrzeć do „zrozumienia” obchodzonego misterium.

 

Książka skierowana jest do tych, którzy regularnie bądź doraźnie uczestniczą w niedzielnej Eucharystii, aby pomóc im w „lepszej” modlitwie, aby weszli w ducha i rytm celebracji. Cel nie ma zatem charakteru intelektualnego lub doktrynalnego, lecz jest konkretny i praktyczny. Czytelnik jest prowadzony do zaznajomienia się z aspektami doktrynalnymi i rzeczywistymi wymiarami misterium eucharystycznego dzięki „odkryciu” słów i gestów. Każdy temat jest umiejscawiany we Mszy Świętej, wyjaśniane jest jego pochodzenie i znaczenie, a na koniec proponowana jest refleksja osobista. W ten sposób od pojedynczych elementów dociera się do „centrum” wiary w misterium eucharystycznym.

 

Godząc się na druk nowego wydania w wydawnictwie „Ancora” życzyłbym sobie, aby przychylne przyjęcie dwóch pierwszych wydań (ukazała się także wersja hiszpańska) mogło się i tym razem powtórzyć, zwłaszcza, że w tym samym czasie ukazuje się trzecie, wzorcowe wydanie Mszału Rzymskiego, które mogłem przejrzeć i wykorzystać podczas szczegółowej rewizji mojego tekstu. W przeddzień 40. rocznicy Soboru Watykańskiego II odczuwam potrzebę wspomnienia z żywą wdzięcznością kardynała Ferdinanda Antonellego – któremu zadedykowałem swoją pracę wydaną w 1992 roku – a który we wrześniu 1962 roku powołał mnie do sekretariatu soborowej Komisji liturgicznej, co odcisnęło piętno na całym moim życiu poprzez zaangażowanie w posoborową odnowę liturgiczną.

 

 

***

 

 

 

KO - Dei Verbum, Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Soboru Watykańskiego II
EM - Eucharisticum mysterium, Instrukcja o Kulcie Tajemnicy Eucharystycznej, 1967
KDK - Gaudium et spes, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Soboru Watykańskiego II
OWMR - Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego (zatwierdzone 6.XI.2003 r.) Dokument ten zawiera wskazówki i wyjaśnienia w kwestii celebracji eucharystycznej.
KK - Lumen gentium, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Soboru Watykańskiego II
DP - Presbyterorum ordinis, Dekret o posłudze i życiu kapłanów Soboru Watykańskiego II
KL - Sacrosanctum Concilium, Konstytucja o liturgii świętej Soboru Watykańskiego II
DE - Unitatis redintegratio, Dekret o ekumenizmie Soboru Watykańskiego II