Osobowość

Dziecko uzdolnione wykazuje głęboką wrażliwość na cudze i własne uczucia, niesprawiedliwość i nieszczęścia oraz dużo czasu spędza na marzeniach (posiada wyobrażeniowego przyjaciela, z którym rozmawia), co może być błędnie interpretowane jako nieobecność myślową i niepokojące (rozmowy z samym sobą). Jest bardzo wrażliwe na krytykę, nie przyjmuje uwag (nawet uzasadnionych), ma silną potrzebę osiągnięć i jest żądne pochwał, a przy tym nie umie (na początku) radzić sobie z niepowodzeniem.  Są też dzieci, które mogą być całkowicie samowystarczalne i niezależne – stąd nie przejmują się tym, co inni o nich sądzą. Jednak pod adresem również takich dzieci jakakolwiek krytyka powinna być przemyślana i konstruktywna.
Dziecko uzdolnione ma niezwykłe poczucie humoru – tak zwane subtelne wyczucie ironii i lekki "czarny" humor. Nieformalną metodą rozpoznawania dzieci jest rzucenie jakiegoś niezbyt jasnego lub ironicznego zdania i obserwacja, kto zaczyna się śmiać lub znacząco uśmiechać. Ten ironiczny humor czasami nie działa na dorosłych i może być odbierany jako przejaw arogancji.

Dojrzałość emocjonalna

Biorąc pod uwagę cechy osobowości, możemy wyróżnić dzieci niedojrzałe emocjonalnie oraz dojrzałe emocjonalnie. W grupie niedojrzałych znajdować się mogą tak zwane dzieci "nadpobudliwe psychoruchowo", a więc niecierpliwe, nadmiernie ruchliwe, skłonne do natychmiastowych zmian nastroju od euforii do depresji. W kontaktach z innymi przejawiają agresję, dominację, są przekorne i często popadają w konflikty, stąd nie są na ogół lubiane przez rówieśników. W grupie dzieci niedojrzałych emocjonalnie są też dzieci "ogólnie zahamowane" – lękliwe i przesadnie nieśmiałe. Cechuje je skłonność do izolacji lub uległości w stosunku do nauczycieli i grupy rówieśniczej. Dzieci zahamowane prawie nie mają kolegów, a rówieśnicy często nie dostrzegają ich obecności – to dzieci "nie rzucające się w oczy". Samoocena dzieci niedojrzałych emocjonalnie jest zazwyczaj nieadekwatna – mają poczucie niższości, nie wierzą we własne siły i zdolności, dlatego też unikają działań, a ich motywacja działaniowa jest lękowa. Małą pewność siebie kompensują marzeniami oraz czasami kamuflują postawą "buntownika". Z kolei dzieci dojrzałe emocjonalnie są zrównoważone, umiarkowanie aktywne psychoruchowo, zwykle mają adekwatne poczucie własnej wartości i samoocenę, potrafią trafnie przewidywać własne sukcesy i porażki. Łatwo nawiązują kontakty społeczne z nauczycielami i kolegami, a ich silna potrzeba dominacji idzie w parze z dużą umiejętnością współpracy, dlatego też są zwykle lubiane przez rówieśników.

Funkcjonowanie społeczne

Dziecko uzdolnione świetnie odnajduje się w starszym towarzystwie i woli bawić się z dziećmi starszymi oraz dorosłymi. Zabawy na poziomie rówieśników są dla niego prymitywnie proste i mało ambitne. Dziecko uzdolnione zwykle wcześnie wykazuje zdolności przywódcze (skłonności dominatywne) i cieszy się mniejszą popularnością w kręgu rówieśników z piaskownicy, ale nie jest to regułą i zmienia się wraz z wiekiem. Z kolei okres dorastania przechodzi ciężej od nastolatków – jest bardzo krytyczne w stosunku do siebie i obniża się jego ciekawość i aktywność poznawcza, co znajduje odzwierciedlenie w zaskakująco niskich wynikach nauczania. Dziecko uzdolnione posiada wysoką wrażliwość moralną i jest idealistą z dużym poczuciem sprawiedliwości, a przy tym potrafi bronić "ważnych spraw" w sposób bardzo przekonujący, nie dbając przy tym o opinię otoczenia.