Informator praktyczny
Kościelny proces o nieważności małżeństwa:
- Wiadomości ogólne. Podstawowe pojęcia [czytaj] 

W serii artykułów zatytułowanych Kościelny proces o nieważność małżeństwa. Informator praktyczny, spróbujemy, wszystkim starającym się bądź dopiero rozważającym orzeczenie nieważności swojego związku, przedstawić w zarysie najważniejsze informacje w tej dziedzinie.

Instytucja właściwego sądu kościelnego

Jednym z podstawowych pytań osób, stojących na progu wszczęcia procesu o stwierdzenie nieważności ich małżeństwa, jest to dotyczące instytucji, do której należy się zwrócić, aby mogła ona rozpatrzyć ich sprawę.

Tą instytucja jest właściwy sąd kościelny: diecezjalny, metropolitalny, ewentualnie Rota Rzymska. Sądy te w praktyce polskiej posiadają różne nazwy: Sądy Duchowne, Sądy Biskupie, Trybunały Diecezjalne, Trybunały Metropolitalne, pod którymi wszak kryje się ta sama rzeczywistość.

Właściwość to kompetencja jednego z wielu sądów do rozpatrzenia sprawy. Z jednej strony, dotyczy to miejsca: wnieść sprawę w Warszawie, gdzie mieszkam, czy w Krakowie, gdzie mieszka małżonek?

Z drugiej strony, dotyczy instancji: wnieść sprawę w sądzie diecezjalnym łomżyńskim czy od razu metropolitalnym łódzkim?

W sprawach kościelnych inaczej niż świeckich kwestia właściwości łączy w sobie oba czynniki, a więc miejsce i instancję. Dla porównania w sprawach świeckich prostsze sprawy rozpatrywane są przez sądy rejonowe, np. pobicie, a poważniejsze przez sądy okręgowe, np. morderstwo, gdzie właściwość terytorialna zależy od miejsca popełnienia czynu.