Otaczanie się pochlebcami

W przepastnych głębiach sieci można znaleźć ciekawą anegdotę. Otóż w pewnej ważnej instytucji rozpisano konkurs na naczelne stanowisko. Zebrała się wysoka komisja ze wszystkimi "czynnikami". Przed jej obliczem stanął pierwszy kandydat, któremu powiedziano:

- Chodzi tu o prosty test, jaki chcemy przeprowadzić na pańskiej osobie, zanim otrzyma pan ewentualnie posadę, o którą się ubiega. Czy zgadza się pan na to?
- Oczywiście - potaknął egzaminowany.
- Ile jest dwa plus dwa? - zapytał przewodniczący komisji.
- Cztery - odpowiedział bez zająknięcia.
Przywołano drugiego kandydata. I znowu po wstępnym pouczeniu padło pytanie:
- Ile jest dwa plus dwa?
- Tyle, ile życzy sobie szef - wypalił jak z dwururki.

Nie trzeba chyba dodawać, że to naczelne stanowisko otrzymał kandydat drugi.

Wydaje się więc, że rację miał ks. Luigi Sturzo, kiedy pisał:

Nie otaczaj się pochlebcami. Pochlebianie szkodzi duszy, pobudza próżność i fałszuje rzeczywistość. Przyjaciel pochlebca nie jest już przyjacielem i należy mieć się przed nim na baczności: może prosić o coś, czego nie powinno mu się udzielić. Jeśli już mu się na coś pozwoli, to nie ze względu na przyjaźń, lecz ze względu na pochlebstwa[24].

Ksiądz może mieć pokusę otaczania się osobami, które należy zaliczyć do grona pochlebców. Można nawet dokładnie podać opis typowego pochlebcy, korzystając ze znanych przysłów i sentencji.

Cechy pochlebców

- Pochlebca tylko przy chlebie przychlebia.
- Pochlebca nie może być dobrym przyjacielem.
- Pochlebca gorszy niż żmija.
- Pochlebcy wydają się takimi przyjaciółmi, jak wilki psami.
- Pochlebstwo to potrawa, która wszystkim smakuje.
- Im bardziej kochamy przyjaciół, tym mniej im schlebiamy.
- Pochlebna mowa jest trucizną.
- Pochlebstwa nie hartują, lecz osłabiają.
- Pochlebstwo jest fałszywą monetą, istniejącą tylko dzięki naszej próżności.
- Pochlebstwo jest to przestrzeń między nikczemnością a fortuną.

Warto w tym miejscu przytoczyć nauczanie Kościoła:

Należy potępić wszelkie słowa lub postawy, które przez komplementy, pochlebstwo lub służalczość zachęcają i utwierdzają drugiego człowieka w złośliwych czynach i w przewrotności jego postępowania. Pochlebstwo stanowi poważne przewinienie, jeżeli przyczynia się do powstania wad lub grzechów ciężkich. Pragnienie wyświadczenia przysługi lub przyjaźń nie usprawiedliwiają dwuznaczności języka. Pochlebstwo jest grzechem powszednim, gdy zmierza jedynie do bycia miłym, uniknięcia zła, zaradzenia potrzebie, otrzymania uprawnionych korzyści[25].

Kapłan musi mieć świadomość, że pogoń za uznaniem otwiera ogromną bramę do pokus związanych z wielkością. To z kolei prowadzi do stylu życia, w którym chodzi o zrobienie kariery. Następuje wtedy powolna, ale systematyczna rezygnacja z wielu wartości i ideałów. Etos kapłański zostaje zdeformowany. Pojawia się pokusa postępowania według zasady: cel uświęca środki.

[24] L. Sturzo, Rady dla polityków, "W Drodze" 2002, nr 6, s. 51.
[25] KKK 2480.