Apodyktyczność

Apodyktyczność to sposób bycia lub zachowania polegający na narzucaniu innym swojego zdania, na ogół wykluczający sprzeciw. To bardzo uciążliwa cecha charakteru, bowiem wywołuje cały szereg problemów w relacjach z drugim człowiekiem. Jest to postawa dominacji, nieliczenia się z drugą osobą. Stefan Kisielewski mawiał, że apodyktyczność stanowi formę żarliwej troski o skuteczność. Apodyktyczność i autorytaryzm w relacjach międzyludzkich to zawsze duży problem, bowiem tłumione przez drugą osobę emocje muszą w którymś momencie zostać "odwentylowane". Trzeba też pamiętać, iż tłumienie uczuć stanowi postać szantażu emocjonalnego. Jest to szczególnie ważne w procesie wychowania dzieci[22]. A kapłan przecież tak wiele czasu poświęca nauczaniu i wychowaniu innych. Ma jednak pokusę stawania się coraz bardziej apodyktycznym. Przejawy owej apodyktyczności można łatwo wyliczyć.

Formy apodyktyczności

- ostry ton wypowiedzi,
- niedopuszczanie do głosu innych,
- uparte forsowanie swoich racji,
- nieprzyjemne uwagi pod adresem rozmówcy,
- narzucanie swojej woli (np. na wakacjach wśród innych księży),
- brak umiejętności kompromisu,
- agresywny ton wypowiedzi, który zniechęca do podjęcia rozmowy,
- głoszenie homilii pretensjonalnych pod względem formy i treści,
- afirmacja własnych monologów bez możliwości tworzenia dialogu,
- ostre, nieprzyjemne pouczenia w konfesjonale.

Apodyktyczny kapłan w wielu przypadkach staje się człowiekiem, który podświadomie coraz bardziej oczekuje uznania i poklasku. Wiele rzeczy w swojej pracy czyni "pod publiczkę". A to już krok do pokusy wielkości.

[22] Zob. A. Manturzewska-Grzegorczyk, Jak rozmawiać z rodzicami ucznia agresywnego, "Psychologia w Szkole" 2006, nr 3, s. 101-103.