Podczas rutynowej wyprawy po wodę do miejskiej studni Samarytanka spotyka Jezusa. Ich rozmowa jest pełna zagadkowych zwrotów i meandrów. Szybko przechodzą od tematu wody żywej do historii jej małżeństw i refleksji o miejscu odpowiednim do uczczenia Boga. W jaki sposób różnice między Samarytanką a Żydem przyczyniają się do przedmiotu ich rozmowy ? Jakie słowa musiały paść, by kobieta zrozumiała, że Jezus był nie tylko Mesjaszem Żydów, ale i jej Mesjaszem? 

 

 

[...] 

W czasie, gdy Jezus usiadłszy na obudowie studni, rozmawiał z Samarytanką, samarytański politeizm już dawno zanikł. Samarytanie czcili teraz tylko Boga biblijnego. Jednak ich praktyki religijne różniły się od praktyk tradycyjnego judaizmu. 

 

Po odrzuceniu przez Żydów propozycji ich udziału w odbudowie Jerozolimy Samarytanie zbudowali swoją własną świątynię na podobnym do plateau szczycie góry Garizim. Wierzyli, że góra ta jest miejscem świętym, wybranym przez Boga i obdarzonym duchowym błogosławieństwem. Zinterpretowali historię biblijną tak, by dostosować do niej lokalizację ich świątyni. Samarytanie wierzyli, że góra Garizim to miejsce, na którym Abraham miał złożyć w ofierze Izaaka i gdzie Melchizedek ukazał się Abrahamowi [18]. Tu również, jak wierzyli, Mojżesz kazał ludowi wznieść ołtarz i złożyć ofiarę Bogu po przybyciu do ziemi obiecanej [19]. Wierzyli także (tym razem słusznie), że na górze Garizim połowa plemion Izraela krzyczała o błogosławieństwie Boga do tych na przeciwnym stoku góry Ebal po przekroczeniu Jordanu (Joz 8,30–35). Świątynia Samarytan została zniszczona przez Żydów w czasach Machabeuszy w roku 129 p.n.e. Miejsce to jednak nadal miało dla nich znaczenie religijne, jeszcze przez wiele lat po śmierci Jezusa. 

 

Miasto Sychar, w którym mieszkała Samarytanka było usytuowane na zboczu góry Ebal i górowało nad Garizim. Samarytanka została wychowana tak, by uważać górę Garizim za miejsce święte i centrum kultu. Wiedziała ona jednak o mocnej wierze Żydów, że najświętszym miejscem jest Jerozolima. 

 

Inną ogromną różnicą między wiarą Samarytan i Żydów były fragmenty Pisma Świętego, które każde ze społeczeństw uważało za najważniejsze. Samarytanie nie uznawali większości pism Starego Testamentu, które religijni przywódcy Judei uważali za kanoniczne. Według Samarytan tylko Pięcioksiąg (pięć pierwszych ksiąg Starego Testamentu) był natchnionym Słowem Bożym. Znaczna część proroctw mesjanistycznych znajduje się w psalmach i w pismach prorockich, których oni nie uznawali. Dlatego rozumienie Boga przez Samarytan było poważnie ograniczone. 

 

Jezus powiedział do niej: „O, gdybyś znała dar Boży i [wiedziała] kim jest Ten, kto ci mówi: «Daj Mi się napić», to prosiłabyś Go, a dałby ci wody żywej”. Co oznaczało wyrażenie „woda żywa” dla kogoś żyjącego w Samarii w pierwszym stuleciu? Wodę można było czerpać z dwóch rodzajów źródeł: z sadzawki ze stojącą wodą, ze zbiornika lub stawu, jednak ludzie preferowali wodę bieżącą, taką jak w strumieniu lub pulsującym źródle, gdzie była naturalnie świeża i czysta. O takiej wodzie mówiło się w czasach Jezusa, że jest „żywa”. 

 

Chociaż Samarytanka nie od razu zorientowała się, o co chodzi, Jezus używał wody żywej jako metafory, by zobrazować dar, który oferował każdemu, kto uwierzy.

 

[...] Zwróćmy uwagę na pierwsze słowa, jakie wyszły wtedy z jej ust – nie wspomniała ani o teologii ani nawet o wodzie żywej, o której mówił Jezus. Co znalazło się na pierwszym planie? To, że Jezus znał szczegóły jej życia: „Chodźcie, tam przy studni jest mężczyzna, który powiedział mi o wszystkim, co zrobiłam”. 

 

O taką relację chodziło Bogu w przypadku Samarytanki o mieszanym pochodzeniu. O to samo Mu chodzi w związku z nami. Tak jak Samarytanka, cierpimy pragnienie, które tylko On może ugasić. Zaprasza nas, byśmy stanęli z nim twarzą w twarz, poznawali Go osobiście. 

 

Objawił się wyraźnie i szczegółowo w swoim Słowie. On jest Bogiem, który widzi. I pragnie, byśmy i my Go ujrzeli. 

 

 

1. Jezus powiedział do kobiety: „Nadchodzi jednak godzina, nawet już jest, kiedy prawdziwi czciciele będą oddawać cześć Ojcu w Duchu i prawdzie, a takich to czcicieli szuka Ojciec. Bóg jest duchem; trzeba więc, by czciciele Jego oddawali Mu cześć w Duchu i prawdzie”. Jak myślisz, o co Mu chodziło? Na ile pomaga ci to w zrozumieniu rodzaju czci, której szuka u nas Bóg? 

2. Jezus zaoferował Samarytance wodę żywą. Była to metafora, wyobrażenie nowego życia w Chrystusie. Dawid użył tego samego wyobrażenia w Psalmie 42,1–2: Jak łania pragnie wody ze strumieni, tak dusza moja pragnie Ciebie, Boże! Dusza moja pragnie Boga, Boga żywego. Jaki rodzaj pragnienia obrazuje ten fragment? Bądź konkretna. Pamiętaj, że woda to nie jakaś rzecz do posiadania, ale coś, co jest konieczne do życia. W jaki sposób metafora wody żywej pomaga nam wyobrazić sobie to, co Chrystus nam oferuje? 

________________________________
Przypisy: