28 STYCZNIA
EFREM Z NISIBIS (OK. 306-373), DIAKON I HYMNOGRAF

19 czerwca 373 roku umiera w Edessie Efrem, diakon Kościoła w Nisibis i jeden z najbardziej lubianych autorów hymnów w Kościołach tradycji syryjskiej.
Efrem urodził się około 306 roku z rodziców chrześcijańskich i wychowywał się w Nisibis pod kierownictwem duchowym biskupa Jakuba, który chciał, aby wyjaśniał Pisma w lokalnej szkole teologicznej.
Efrem został "synem Przymierza", to znaczy jednym z owych samotników wyrzekających się małżeństwa i oddających się w kościołach Persji ascezie, modlitwie oraz dziełom miłosierdzia. Wychowywał się w kontakcie z żydowskimi szkołami egzegetycznymi, licznie występującymi w jego mieście.

Rozmiłowany w pięknie duchowym, starał się je wyrazić poprzez hymny, uważając ten rodzaj literacki za bardziej odpowiedni do wyrażenia tajemnic Boga bez popadania w zuchwałość lub bluźnierstwo, niż spekulatywne opowiadanie o tychże tajemnicach. Do tworzenia swoich pieśni Efrem wykorzystywał przede wszystkim Pisma hebrajskie, Nowy Testament oraz księgę natury, które on sam określał jako "trzy harfy" Boga.
Człowiek wielkiej komunii kościelnej, nie szczędząc niczego, swoje dobra duchowe oddał do dyspozycji biskupów Nisibis, których był diakonem. Był bardzo wyczulony na rolę i obecność kobiet w Kościele.
Kiedy w 363 roku Nisibis wpadło w ręce Persów, Efrem był zmuszony uciekać do Edessy, gdzie powołał do istnienia wspaniale rozwijającą się szkołę teologiczną, która przetrwała długi czas po jego śmierci. Jego autorytet był tak wielki, że nawet Kościoły Zachodu ogłosiły go doktorem i nauczycielem wiary.

PRZYCZYNKI DO LEKTURY

Panie, spraw, abym wrócił do Twoich pouczeń:
chciałem wycofać się przed nimi,
lecz zdałem sobie sprawę z mojego zubożenia.
Dusza nie czerpie bowiem żadnego dobrodziejstwa
poza czasem, w którym jest zwrócona ku Tobie.

Ilekroć rozmyślałem o Tobie,
otrzymałem od Ciebie prawdziwy skarb;
jakikolwiek Twój aspekt bym kontemplował,
rzeka wypływała z Twych piersi,
a ja nie miałem sposobu, by ją ogarnąć.

Twoja fontanna, o Panie, jest ukryta
przed oczyma tego, który Cię nie pragnie,
Twój skarb pustym się wydaje
temu, kto Cię odrzuca.
Miłość jest skarbem Twoich niebieskich spichlerzy.
(Efrem "Hymny o wierze" 32,1-3)

MODLITWA

Wszechmogący Boże,
ześlij w nasze serca Ducha Świętego,
pod którego tchnieniem
święty Efrem, diakon,
opiewał w hymnach Twoje misteria
i całe życie poświęcił Twojej służbie.
Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa,
Twojego Syna,
który z Tobą żyje i króluje
w jedności Ducha Świętego,
Bóg, przez wszystkie wieki wieków.

CZYTANIA BIBLIJNE
Kol 3,12-17; J 19,25-27

TOMASZ Z AKWINU (1224/1225-1274), PREZBITER

W 1274 roku w drodze na Sobór w Lyonie umiera w opactwie Fossanova Tomasz z Akwinu, dominikanin.
Tomasz, urodzony w okolicach Akwinu, niedaleko Neapolu, wstąpił w wieku mniej więcej osiemnastu lat do Zakonu Kaznodziejskiego. Uczeń Alberta Wielkiego w Kolonii i Paryżu, nauczał w tych miastach, a następnie także w Rzymie, Bolonii i Neapolu. Tomasz był autorem bardzo ważnego dzieła teologicznego, które zostawił niedokończone. Obok Bonawentury był największym myślicielem chrześcijańskim na Zachodzie w XIII wieku.
Jego oryginalność polega przede wszystkim na sposobie, w jaki potrafił wyrazić wiarę Kościoła w kulturze swoich czasów, zwłaszcza gdy chodzi o teologię stworzenia i wolności człowieka, wychodząc od Pisma Świętego i Ojców Kościoła oraz włączając świeże w tym czasie odkrycie myśli arystotelesowskiej.
Pełen pokory i mądrości, potrafił łączyć ducha spekulatywnego z roztropnością ducha praktycznego, panowanie nad gwałtownym temperamentem z czułą pobożnością do Chrystusa ukrzyżowanego oraz nieustannym dialogiem z Bogiem.
Tomasz został ogłoszony doktorem Kościoła przez papieża Piusa V w 1567 roku, a jego teologia odegrała pierwszoplanową rolę w kolejnych wiekach, szczególnie na Soborze Trydenckim, gdzie jego "Summa theologiae" zyskała bezprecedensowe miejsce w dziejach Kościoła Wschodu i Zachodu.

PRZYCZYNKI DO LEKTURY

Nauka chrześcijańska używa także rozumu ludzkiego, jednak nie dla udowodnienia wiary - w ten sposób zanegowano by zasługę właściwą wierze - lecz aby wyjaśnić pewne punkty, które są przekazywane w samym nauczaniu. Ponieważ łaska nie niszczy natury, lecz przeciwnie, doprowadza ją do pełni, jest rzeczą słuszną, że rozum staje na służbie wiary w ten sam sposób, w jaki skłonność naturalna woli służy miłości. Dlatego Apostoł stwierdza: "Wszelkie rozumienie poddajcie posłuszeństwu Chrystusa". (Tomasz z Akwinu "Summa theologiae")

MODLITWA

Odwieczny Boże,
który ubogaciłeś Kościół
nauką i świętością
Twojego sługi Tomasza z Akwinu:
wszystkim szukającym Ciebie udziel daru
pokornego umysłu i czystego serca,
aby mogli rozpoznać
Twojego Syna Jezusa Chrystusa
jako Drogę, Prawdę i Życie.
Który z Tobą żyje i króluje
w jedności Ducha Świętego,
jeden Bóg, teraz i zawsze.

CZYTANIA BIBLIJNE
Mdr 7,7-10.15-16; 1 Kor 2,9-16; J 16,12-15

AMALIE (AUGUSTINE) VON LASAULX (1815-1872), ZAKONNICA

W 1872 roku umiera w Vallendar (Niemcy) Amalie von Lasaulx, która przeszła do historii pod swym imieniem zakonnym jako siostra Augustine.
Amalie urodziła się 19 października 1815 roku w Koblencji. W wieku 25 lat wstąpiła do zakonu Sióstr Boromeuszek Miłości w Nancy. Siostra Augustine wyróżniała się swoim całkowitym oddaniem jako pielęgniarka w czasie wojen: niemiecko-duńskiej w 1864 i austriacko-niemieckiej w 1866 roku.
Kochana i znana w całych Niemczech za to, co uczyniła w tych tragicznych dla wszystkich okolicznościach, Amalie zaangażowała się w organizowanie szpitala św. Jana w Bonn, którego kierownictwo przejęła jako miejscowa przełożona Sióstr Boromeuszek.

Jednak jej życie religijne zmieniło się dramatycznie w związku z bolesną dyskusją wokół nowego dogmatu o nieomylności, ogłoszonego przez Kościół katolicki w 1870 roku. Dla Amalie zaczął się okres wewnętrznej udręki, która doprowadziła ją do wyznania, że ani w Piśmie, ani w Tradycji nie jest w stanie znaleźć żadnego uzasadnienia dla tej nowej deklaracji dogmatycznej w formie, w jakiej została ona wyrażona przez Sobór Watykański I.
Zawieszona we wszelkich funkcjach, nie zgodziła się publicznie odwołać swoich poglądów. Zmarła w osamotnieniu i ubóstwie, opuszczona przez wszystkich, lecz w swoim sumieniu przekonana, że pozostała wierna Ewangelii.
 W Kościele starokatolickim jest wspominana jako wyznawca wiary.

PRZYCZYNKI DO LEKTURY

Wielu mówi: "Jak mogę się zbawić?". Jak? Powiem ci to. "Przebaczaj, a będzie ci przebaczone": oto droga prowadząca do zbawienia. Pokażę ci teraz drugą. Jaką? "Nie sądźcie - rzecze Pismo - a nie będziecie sądzeni". Oto droga, która nie składa się z postów, czuwań, trudów. Nie sądź zatem twego brata, choćbyś na własne oczy widział go, jak grzeszy. Jeden bowiem jest tylko sędzia i Pan, i On "da każdemu stosownie do jego uczynków". I jeden jest tylko dzień sądu, w którym staniemy przed Sędzią pochyleni do ziemi i wystawieni na sąd stosownie do naszych uczynków, licząc na Boże miłosierdzie. Istotnie, "Ojciec nikogo nie sądzi, lecz wszelki sąd przekazuje Synowi". Ten więc, który sądzi przed paruzją jest antychrystem, ponieważ uzurpuje sobie prawo Chrystusa. (Anastazy z Synaju "Mowa o świętej synaksie")

KOŚCIOŁY WSPOMINAJĄ...
ANGLIKAŃSKI:
Tomasza z Akwinu, prezbitera, filozofa, nauczyciela wiary

KATOLICKI NA ZACHODZIE:
Tomasza z Akwinu, kapłana i doktora Kościoła (kalendarz rzymski i ambrozjański)
Tyrsa (III w.), męczennika (kalendarz mozarabski)

KOPTYJSKI I ETIOPSKI (19 t?ubah/t?err):
Znalezienie ciał abby Ora i Pisury oraz ich matki Ambiry (Kościół koptyjski)
Yafqeranna Egzi' (†1372), mnicha (Kościół etiopski)

LUTERAŃSKI:
Karola Wielkiego (†814), króla i protektora chrześcijaństwa

MARONICKI:
Efrema Syryjczyka, wyznawcę

PRAWOSŁAWNY I GREKO-KATOLICKI:
Efrema Syryjczyka, diakona i mnicha
Gabriela z Lesnowa i Prochora Pczińskiego (X-XI w.), anachoretów; Romilusa z Ravanicy (†1376), mnicha (Kościół serbski)
Salome Ugiarmeli i Perozhavara Sivnielego (IV w.; Kościół gruziński)
STAROKATOLICKI:
Agnieszkę (III w.), dziewicę i męczennicę (zob. 21 stycznia)

SYRYJSKIE ZACHODNIE:
Efrema Syryjczyka