W ostatnich latach można zaobserwować wzrost zainteresowania studiami teologicznymi u kobiet. Na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie i Katolickim Uniwersytecie Lubelskim z roku na rok zwiększa się liczba studentek na tym kierunku. Od stuleci funkcjonowało, a w niektórych kulturach nadal trwa przekonanie, że teologia jest nauką przeznaczoną tylko dla mężczyzn. To mężczyźni stanowią przytłaczającą większość, jeśli chodzi o liczbę teologów czy też myślicieli. Jednym z największych wyróżnień, przyznawanych pośmiertnie przez Kościół, jest uznanie jakiegoś świętego za doktora Kościoła.

 

Doktorem (z łac. doctus - uczony) może zostać każdy, kto wyróżnia się:
- świętością życia (wykazuje to wcześniejszy proces kanonizacyjny),
- prawowiernością i wybitną wiedzą teologiczną,
- powszechnością oddziaływania w Kościele nauczania kandydata.

 

W praktyce doktorami Kościoła nie zawsze zostają ludzie zajmujący się teologią na co dzień. Ponadto urząd ten nie jest zarezerwowany tylko dla mężczyzn. Spośród 33 obecnych doktorów Kościoła, 3 to kobiety (ostatnio debatuje się też nad tym, czy Edyta Stein dostąpi tego wyróżnienia). Przyjrzyjmy się bliżej postaciom owych "doktorek", które wywarły i nadal wywierają wielki wpływ na naukę Kościoła.

 

 

Urodzona 25 marca w 1347 roku, była dwudziestym czwartym dzieckiem farbiarza Jacopo Benincasa. Od początku swojego życia pragnęła się oddać na służbę Bogu. W wieku niespełna dziesięciu lat przysięga dochować czystości, a w wieku piętnastu lat przy ogólnym sprzeciwie rodziny potwierdza tę deklarację przez obcięcie włosów, co w ówczesnych czasach oznaczało chęć niewychodzenia za mąż. W wieku osiemnastu lat wstąpiła do III Zakonu Dominikańskiego, przywdziała habit, jednak nie zamieszkała w domu zakonnym, a w swoim rodzinnym. Przez trzy lata wiodła życie zamknięte. Czas ten spędzała u siebie w pokoju, na modlitwie oraz kontemplacji Pisma Świętego. Wychodziła jedynie na Msze Święte. W wieku dwudziestu jeden lat poświęciła się posłudze ludziom znajdującym się w potrzebie. Była pielęgniarką w domach zakonnych oraz w szpitalach, służąc ludziom z największym oddaniem oraz pokorą. Kierownikiem duchowym Świętej był generał Zakonu Dominikanów błogosławiony Raymond z Capui, który miał niemały wpływ na formację mistyczki.

 

Jej lata młodości przypadają na okres niezwykle burzliwy w historii Kościoła: kończy się tak zwana niewola awiniońska, a rozpoczyna wielka schizma zachodnia. Wszystko zaczęło się w chwili, gdy papież pochodzenia francuskiego Bernard de Got, po wielowiekowej tradycji panowania włoskich papieży, przeniósł Stolicę Piotrową do swojej ojczyzny - Awinionu. Ten niechlubny okres trwał do roku 1378, do śmierci papieża Grzegorza XI. W tym właśnie czasie przyszło żyć i działać młodej Katarzynie. Została ona wysłana do Awinionu jako pośredniczka Florencji w sporze między państwami włoskimi a Francją. Dzięki osobistemu urokowi, niezależności i trafności w wydawaniu opinii, Święta odegrała niemałą rolę w zdarzeniach tamtych lat. Katarzyna potrafiła niezwykle "trzeźwo" myśleć i racjonalnie reagować na problemy występujące w jej pobliżu. Służyła radą Grzegorzowi XI. Była propagatorką odnowienia, postępu i moralnego nawrócenia Kościoła. To dzięki napomnieniom Świętej papież zdecydował się wrócić do Rzymu, ale jego śmierć sprawiła, że skłócone ze sobą miasta nie doszły do porozumienia.

 

Święta Katarzyna zasłynęła nie tylko ze swej troski o sprawy Kościoła. Pozostawiła zbiór listów i modlitw (kilka tomów) oraz fundamentalne dzieło "Księga Miłosierdzia Bożego, czyli Dialog". Cały dorobek literacki Świętej jest przepojony bogactwem myśli oraz doktryny teologicznej. Zmarła w kwietniu 1380 roku, kanonizowano ją w 1461, a w 1866 roku ogłoszono patronką Rzymu. W 1939 roku Ojciec Święty Pius XII ogłosił św. Katarzynę patronką całego kraju (wraz ze św. Franciszkiem), a obecnie jest również Patronką Europy. Tytuł Doktora Kościoła nadał jej Papież Paweł VI, 4 października 1970 roku.

 

 

28 marca 1515 roku w miejscowości Avila w Hiszpanii przyszła na świat Teresa Sanchez de Cepeda y Ahumada. Była trzecim dzieckiem Alonsa Sancheza de Cepeda i jego drugiej żony Beatrycze de Ahumada. Jej rodzina pochodziła z nawróconych na katolicyzm Żydów, dziadek ze strony ojca przyjął chrzest w roku 1485. Śmierć matki w roku 1530 była dla Teresy głębokim przeżyciem. W wieku 18 lat ojciec oddał ją pod opiekę zakonu augustianek w Avila, gdzie powstał zamysł o poświęceniu się życiu zakonnemu. Po roku z powodów zdrowotnych powróciła do domu rodzinnego. W roku 1534 potajemnie wstąpiła do zakonu karmelitanek w Avila. Był to okres zdecydowanego rozwoju umysłowego i duchowego Teresy. Dzięki swojemu kierownikowi duchowemu św. Piotrowi z Alkamantry zaznajamia się z literaturą duchową, poczynając od "Wyznań" św. Augustyna, przez pisma średniowiecznych mistyków niemieckich, aż do dzieł współczesnego jej Juana de Osuna. Teresa doświadcza przeżyć mistycznych, które początkowo są źródłem obaw o stan jej zdrowia. Owo doświadczenie Teresy zaowocowało w roku 1555 postanowieniem przywrócenia surowej reguły w zakonie, która wcześniej została złagodzona. Mimo oporów w zakonie karmelitanek, za zgodą papieża, w roku 1562 Teresa utworzyła pierwsze zreformowane zgromadzenie, a od 1567 współpracuje ze św. Janem od Krzyża nad dalszą reformą. Owocem ich działań jest powstawanie dalszych klasztorów żeńskich o zreformowanej regule, na przykład karmelitanki bose pod wezwaniem św. Józefa. Wszystkie wspólnoty klasztorne kształtowała w duchu apostolskiej modlitwy i pokuty, by wspierać działalność misjonarzy i czynić zadośćuczynienie za odstępstwa od Kościoła. Z ich inicjatywy powstało również kilka zakonów męskich, jak na przykład w Medina del Campo, Malagon, Valladolid, Toledo, Pastrana, Salamanca i Alba de Tormes. Jej działalność przyczyniła się do odrodzenia religijnego w Europie oraz umocnienia kontrreformacji. Święta Teresa z Avila została beatyfikowana przez papieża Pawła V - 24 kwietnia 1614, kanonizowana przez papieża Grzegorza XV - 12 marca 1622 roku, a papież Paweł VI ogłosił ją doktorem Kościoła - 27 września 1970 roku.

 

 

2 stycznia 1873 roku w miejscowości Aleçon we Francji przychodzi na świat Teresa Martin, jako dziewiąte dziecko Ludwika i Zeli z rodziny Guerin. W chwili, kiedy Teresa przychodzi na świat, z całego rodzeństwa żyją cztery siostry: Maria, Paulina, Leonia i Celina. Matka Świętej zajmuje się prowadzeniem małego zakładu, wyrabiając hafty. Ojciec, z wykształcenia zegarmistrz, pomaga żonie w sprzedaży wytworzonych koronek. W domu państwa Martin panuje niezwykle rodzinna atmosfera, a rodzice wychowują swoje dzieci według chrześcijańskich wartości. Tereska, jako najmłodsza, była otaczana szczególną opieką rodziców i rodzeństwa. Była dzieckiem inteligentnym, żywiołowym, łatwo się uczącym i upartym. Kiedy ma 4 lata, umiera jej matka. Dla tak małego dziecka strata kogoś bliskiego, szczególnie mamy jest ciosem bardzo bolesnym. Najstarsza siostra, która zastępowała jej matkę, odeszła do Karmelu. Było to kolejne zranienie jej dziecięcej wrażliwości. Teresa zapada na dziwną chorobę o podłożu nerwicowym, z której zostaje nagle uwolniona dzięki łasce uśmiechu Maryi. Następne ważne wydarzenie w jej życiu to przeżycie pierwszej Komunii Świętej. Dla Teresy najważniejsze jest uczestnictwo w sakramencie. Komunia staje się dla niej spotkaniem z żywym Bogiem - Jezusem, świadomością misterium eucharystycznego. W tym samym roku zostaje umocniona łaską sakramentu bierzmowania. Ten sakrament miłości również zachwyca Świętą.

 

W noc Bożego Narodzenia 1886 roku Święta doznaje łaski nawrócenia - zostaje nagle wyzwolona z dziecinnych niedoskonałości i słabostek. Łaska ta sprawia, że Teresa wzrasta duchowo, dojrzewa, zostaje uleczona z nadmiernej uczuciowości. Powoli klaruje się jej powołanie do misji, której zadaniem jest przyprowadzanie dusz do Jezusa. Jednym z pierwszych "przyprowadzonych" był morderca Pranzini, dla którego Święta wymodliła łaskę żalu za grzechy tuż przed jego śmiercią. 9 kwietnia 1888 roku Teresa wstępuje do Karmelu. Fakt ten przeżywa z ogromną radością, jednak w klasztorze panuje surowy tryb życia, trudny szczególnie dla młodego organizmu pod względem pożywienia i ilości snu. W dodatku kontakt z siostrami, mimo iż mieszkają pod jednym dachem, jest sporadyczny. Wszystkie te czynniki sprawiają, że Teresa ma trudności nawet z modlitwą. Nie poddaje się jednak i uparcie dąży do pełnej realizacji swojego powołania. Aby lepiej oddać się sprawie swojej "misji" wybiera drogę, która w sposób szczególny uwrażliwia człowieka na rzeczy mało widoczne: ciche zamykanie drzwi, miłe spojrzenie na drugiego człowieka, czy też najzwyklejsza życzliwość. Tak powstaje jej "program" - sposób na świętość, który skrystalizuje w rękopisach A, B i C, a który jest obecnie wcielany w życie przez sporą ilość wiernych.

 

Po kilku latach pobytu w Karmelu na stanowisko matki przełożonej zostaje wybrana siostra Agnieszka (Paulina, rodzona siostra Teresy). Od tej pory zaczyna się dla Świętej okres bardzo szczęśliwy i twórczy. Teresa na polecenie matki Agnieszki zaczyna spisywać swoje wspomnienia z dzieciństwa, tak powstaje tzw. Rękopis A. W nocy z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek 1986 roku ma miejsce pierwszy krwotok, będacy symptomem gruźlicy płuc. Będąc podupadłą na zdrowiu, Teresa redaguje rękopis B, w którym znajdują się pierwsze próby opisu "Małej drogi". W ciągu kilku miesięcy Jej stan zdrowia bardzo się pogarsza, nie przeszkadza to jednak Świętej w pracy nad rękopisem C, adresowanym do matki Marii od św. Gonzagi. Przez całe swe życie Teresa w ukryciu pisała "Dzieje duszy" - wydane dopiero po śmierci, opisują drogę Teresy do świętości poprzez trudy codziennego życia, jakim towarzyszyło całkowite zaufanie woli Bożej.

 

Święta Teresa umiera 30 IX 1897 roku. Ostatnie jej słowa to: Boże mój..., kocham Cię!!! Papież Pius XI beatyfikował św. Teresę w 1923 roku, a kanonizował w dwa lata później. W 1927 roku została, obok św. Franciszka Ksawerego, patronką misji. W 50 lat po śmierci została ogłoszona - obok św. Joanny d'Arc - główną patronką Francji, a w 100. rocznicę śmierci (w 1997 roku) - doktorem Kościoła. Jan Paweł II zaznaczył, że jej przykład może pomóc w przekraczaniu racjonalizmu i praktycyzmu dzisiejszej kultury i cywilizacji dążącej do sukcesu.