Czy Kościół lubi Internet? c.d.

Sieć komputerowa w świetle wypowiedzi Kościoła katolickiego

 4. Wnioski

Przegląd dwóch wieków nauczania Kościoła pozwala nam wyciągnąć kilka dalej idących wniosków. Oczywiście, niełatwo spekulować, w jakim kierunku pójdą dalsze wypowiedzi Urzędu Nauczycielskiego. Już teraz możemy jednak zauważyć kilka charakterystycznych tendencji.

1.    Kościół właściwie od razu zaakceptował zjawisko rozwoju technik komputerowych i Internetu, w wielu miejscach wymienia zalety tych wynalazków.

2.    Internet, podobnie jak inne media, postrzegany jest jako narzędzie. Dlatego jako taki nie jest oceniany moralnie jako dobry lub zły. Ocenie moralnej podlega natomiast sposób wykorzystania go przez ludzi, o czym wzmiankowało kilka cytowanych tu dokumentów.

3.    W dokumentach tych wymieniane są zagrożenia związane z rozwojem Internetu i powstawaniem globalnej sieci komunikacji. Zagrożenia te przedstawiane są jednak jako problemy do rozwiązania, a nie jako powód do rezygnacji z wykorzystania elektronicznej sieci.

4.    Prymat człowieka nad techniką [...] to jedna z podstawowych zasad w nowych mediach, za jaką opowiada się Kościół. Z tego powodu można się spodziewać, że będzie ostro krytykował bezkrytyczną wiarę w postęp techniczny i przedstawianie społeczeństwa informacyjnego jako nowej, doskonałej formy społecznej.

5.    Kościół nie opowiedział się za radykalnym ograniczeniem wolności w Internecie, na przykład poprzez regulacje prawne. Stale przypomina jednak i będzie przypominał, że wolności nie należy absolutyzować oraz że wolność nie powinna łamać zasad moralnych. Akcentuje zatem sferę etyczną, a nie jurydyczną.

6.    Jednym z najczęściej powtarzanych postulatów w doktrynie o mediach jest apel Kościoła o wychowanie do odpowiedzialnego korzystania z nich. Dotyczy on zarówno odbiorców (widzów, czytelników), jak i nadawców (dziennikarzy, redaktorów, właścicieli koncernów medialnych etc.).

7.    Rozwój globalnej łączności przynosi ambiwalentne skutki. Kościół wyraźnie popiera procesy, które ułatwiają jednoczenie się ludzi, rozwój dialogu, znoszenie uprzedzeń i nienawiści. Z pewnością będzie jednak krytykował pogłębianie się różnic między tymi, którzy mają dostęp do Internetu, a tymi, którzy nie mogą z niego korzystać. Dotyczy to zarówno relacji między państwami o różnym stopniu rozwoju, jak i różnic wewnątrz społeczeństw, np. między bogatymi-biednymi, młodymi-starymi, wykształconymi-niewykształconymi. Niepokój Kościoła budzi też proces gwałtownej uniformizacji, czego efektem może być zanikanie bogactwa kultur lokalnych.

8.    Możliwości gromadzenia informacji, jakie daje Internet, są dla Kościoła niezwykle interesującym wyzwaniem. Zebranie wielu przekładów Pisma Świętego, tekstów pisarzy chrześcijańskich, ojców Kościoła, papieży, soborów, synodów i wybitnych myślicieli z dwóch tysięcy lat [...] to wszystko nie było możliwe w takim stopniu, w jakim oferuje to Internet. Do najważniejszych zalet elektronicznych bibliotek należy ich olbrzymia pojemność, łatwość przeszukiwania, niskie koszta oraz możliwość dostępu dla wielu osób, niezależnie od miejsca przebywania.

9.    Internet nie jest tylko miejscem gromadzenia informacji i kościelnych dokumentów. Powinien być także miejscem ewangelizacji. Apel o ewangelizację na różne sposoby pojawia się często w ostatnich latach, przy czym jest ona rozumiana nie jako "nawracanie błądzących", ale jako dawanie innym świadectwa tego, w co i Kogo sam wierzę.

10.    Najważniejsze rzeczy w życiu Kościoła dostępne są tylko bezpośrednio. Możliwe jest tworzenie elektronicznych bibliotek, wymiana informacji, ewangelizacja, a nawet poradnictwo duchowe przez Internet. Jednak sakramenty (w szczególności spowiedź) wymagają jedności miejsca i czasu oraz odniesienia do realnej wspólnoty wierzących (transmisja Mszy przez Internet, podobnie jak przez radio czy telewizję, nie jest równoważna uczestniczeniu w niej). Kościół katolicki patrzy tutaj bardzo trzeźwo i nie widzi potrzeby "internetyzowania" na siłę wszystkiego, łącznie z sakramentami i wspólnotami.

Zachowując więc zdrowy dystans, Kościół z zainteresowaniem przygląda się Internetowi i stara się zrobić z niego dobry użytek, gdy tylko jest to możliwe. Tam natomiast, gdzie pojawiają się niebezpieczeństwa, zachęca wszystkich ludzi dobrych woli, w tym chrześcijan, do niwelowania zagrożeń. "Multimedia napisali biskupi niemieccy w cytowanym dokumencie mogą prowadzić do redukcji rzeczywistości [...]. To napięcie jest przyjaznym człowiekowi wyzwaniem dla Kościoła".