Solidne wychowanie dojrzałego człowieka to najważniejsze zadanie ludzi we wszystkich epokach i kulturach. Ci, którzy są pozbawieni tego najcenniejszego skarbu doczesnego, nie są w stanie zbudować dobrej przyszłości. Człowiek niedojrzały nie założy szczęśliwego małżeństwa ani nie zbuduje trwałej rodziny. Nie wniesie też pozytywnego wkładu w dobro społeczności, w której żyje. Takiego człowieka nie uratuje ani dobrobyt materialny, ani demokracja, ani postęp techniczny. Kto chce więcej mieć, zamiast mądrzej być i dojrzalej żyć, ten nie umie korzystać z dóbr tego świata. Nie potrafi też współpracować ze swym Stwórcą w pozytywnej przemianie samego siebie oraz oblicza tej ziemi. 
 

Wychowanie dojrzałego człowieka jest nie tylko najważniejszym zadaniem kolejnych pokoleń. Jest to również zadanie najtrudniejsze, gdyż człowiek - mimo swojej wielkości - ponosi bolesne konsekwencje grzechu pierworodnego. Jest kimś jedynym pośród istot naszej planety, kto potrafi krzywdzić samego siebie do śmiertelnych uzależnień i samobójstw włącznie. Właśnie dlatego nie jest możliwy rozwój człowieka bez wysiłku i dyscypliny, bez norm moralnych i współpracy z Bogiem, bez czujności i stawiania sobie twardych wymagań, bez sprzeciwiania się złu w sobie i wokół siebie oraz bez pomocy Zbawiciela. W sposób spontaniczny można jedynie krzywdzić siebie i innych ludzi oraz budować cywilizację śmierci. 
 

Poważnym zagrożeniem w procesie rozwoju jest modny obecnie powrót do archaicznych mitów na temat człowieka i wychowania. Wielu pedagogów i psychologów kieruje się fikcyjnym obrazem wychowanka. Humanistyczne ideologie traktują człowieka jako kogoś w pełni pozytywnego, a zatem jako kogoś, kto jest wolny od wewnętrznych zranień i słabości i kto potrafi rozwinąć się bez wysiłku i bez stresów. Tego typu naiwne ideologie traktują wychowanka niemal jak boga, a wychowawcom - wbrew codziennemu doświadczeniu i zdrowemu rozsądkowi - zalecają akceptację, tolerancję i partnerstwo jako najlepszą metodę wychowania. Drugim - obok ideologicznych fikcji na temat natury człowieka - źródłem zagrożeń w wychowaniu jest wypaczone spojrzenie na kryteria ludzkiej dojrzałości. Wielu współczesnym ludziom dojrzałość i świętość kojarzy się z dewocją, naiwnością czy zacofaniem, a życie "na luzie" i kierowanie się najbardziej nawet zaburzonymi przekonaniami kojarzy się z postępem, nowoczesnością i szczęściem. Trzecim wreszcie źródłem zagrożeń we współczesnej pedagogice jest ogólnikowość w ukazywaniu kryteriów dojrzałości człowieka. Wielu wychowawców zaleca wprawdzie wychowankom, by byli szlachetni, wolni i odpowiedzialni, ale nie tłumaczą im, co to oznacza oraz w jaki sposób można osiągnąć tego typu pozytywne cechy i kompetencje. 
 

Celem niniejszej publikacji jest przezwyciężanie powyższych zagrożeń poprzez prezentację pedagogiki realistycznej, a zatem opartej na realistycznej i całościowej wizji człowieka. Pedagogika realistyczna uwzględnia w procesie formacji zarówno wielkość i aspiracje wychowanka, jak również jego słabość i ograniczenia. Podstawą tego typu pedagogiki jest antropologia biblijna, gdyż Pismo Święte w najbardziej realistyczny i całościowy sposób ukazuje prawdę o człowieku oraz o kryteriach jego rozwoju. Chrystus w niezwykle konkretny i lapidarny sposób określa główne kryterium dojrzałości człowieka: "Bądźcie więc roztropni jak węże, a nieskazitelni jak gołębie!" (Mt 10, 16). Wychowanie chrześcijańskie oznacza zatem wolność od każdej skrajności. Uczeń Chrystusa nie jest ani kimś pobożnym, pozbawionym mądrości czy zaradności życiowej, ani kimś inteligentnym, cynicznym, kto nie kocha i nie staje się darem dla innych. Według kryteriów pedagogiki realistycznej człowiek dojrzały to ktoś, kto - na wzór Chrystusa - potrafi logicznie myśleć, mądrze kochać i solidnie pracować. Osiągnięcie takiego stanu wymaga harmonijnego rozwoju we wszystkich sferach człowieczeństwa. 
 

W niniejszej publikacji ukazane zostaną kryteria ludzkiej dojrzałość w najważniejszych sferach człowieczeństwa. W sposób konkretny i pozytywny opisane zostaną kryteria dojrzałości w odniesieniu do wiary, nadziei, miłości i wolności. Czytelnik znajdzie tu także analizy na temat trwałego szczęścia oraz dojrzałej świętości. Dorastanie do świętości jest bowiem ostatecznym celem i kryterium rozwoju człowieka, a doświadczenie trwałej radości jest niezawodnym potwierdzeniem trwania w świętości. 
 

Niniejsza publikacja adresowana jest do tych wszystkich, którzy pragną się nieustannie rozwijać, czyli codziennie stawać kimś dojrzalszym i większym od samego siebie. Książka ta adresowana jest również do wychowawców - rodziców, nauczycieli, księży, pedagogów - i tych wszystkich dorosłych, którzy podejmują trudny, ale jakże błogosławiony wysiłek formowania młodego pokolenia. Książka ta jest też rodzajem podręcznika do samowychowania dla tych ludzi młodych, którzy pragną się rozwijać na miarę Bożych i własnych aspiracji nawet wtedy, gdy przychodzi im żyć pośród tych dorosłych, którzy nie chcą albo nie potrafią wspierać ich mądrą miłością, która stawia równie mądre wymagania.

Spis treści 

WSTĘP

Rozdział I: 

WIARA CZYLI PRZYJAŹŃ Z MIŁOŚCIĄ

 

Wstęp

1. Szukajcie, a znajdziecie

2. A może nie potrzebna jest wiara? 

3. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu

4. Bóg na obraz i podobieństwo człowieka? 

5. Przyjaciel, który stawia wymagania

6. Przyjaciel, który kocha i zaskakuje

7. Wiarę poznaje się po owocach 

8. Modlitwa jest spotkaniem

9. Nawrócić się to nauczyć się kochać

10. Ty Boże masz rację! 

Zakończenie

Rozdział II: 

FUNDAMENTY NIEZAWODNEJ NADZIEI

 

Wstęp 

1. Nadzieja chrześcijańska, czyli prawdziwa

2. Zagrożona nadzieja

3. Czcza i zwodnicza nadzieja

4. Źródła niezawodnej nadziei

5. Więź z samym sobą… 

6. Więź z bliźnimi…

7. Więź z Bogiem…

Zakończenie

Rozdział III: 

KOCHAĆ, CZYLI BYĆ DAREM

 

1. Miłość i szczęście

2. Podróż do krainy miłości

3. Rozwój prenatalny – początek historii miłości

4. Zakochanie: lekcja miłości

5. Miłość a uczucia

6. Miłość można sfilmować! 

7. Miłość a empatia

8. Miłość w sytuacjach skrajnych

9. Pokochaj samego siebie

10. Kolejność więzi

11. Miłość a małżeństwo

Rozdział IV: 

ODPOWIEDZIALNA WOLNOŚĆ

 

Wstęp

1. Wychowanek w obliczu własnej wolności

2. Zewnętrzne zagrożenia ludzkiej wolności

3. Wewnętrzne zagrożenia ludzkiej wolności

4. Wolność w encyklice Veritatis splendor

5. Promowanie dojrzałej wolności

6. Wolność a odpowiedzialność

7. Potrzeba czuwania nad wolnością

Zakończenie

Rozdział V: 

OBLICZA SZCZĘŚCIA

 

Wstęp

1. Człowiek szczęśliwy, czyli jaki? 

2. Iluzje szczęścia

3. Którędy do szczęścia?

4. Szczęście małżonków 

5. Szczęście rodziców

6. Szczęście przyjaciół

7. Szczęście kapłanów i osób konsekrowanych

8. Szczęście w samotności? 

9. Bóg przeszkodą czy źródłem szczęścia? 

Zakończenie

Rozdział VI: 

RADOSNA ŚWIĘTOŚĆ

 

Wstęp

1. Powszechne powołanie do świętości

2. Dorastanie do świętości nie jest spontaniczne

3. Główne cele realistycznego powołania

3.1 Uczyć mądrze myśleć

3.2 Uczyć dojrzale kochać 

3.3 Uczyć solidnie pracować

4. Realistyczne metody wychowania

4.1 Świadectwo życia wychowawcy

4.2 Motywacja pozytywna

4.3 Język i argumenty w komunikacji wychowawczej

4.4 Demaskować zagrożenia w wychowaniu 

4.5 Stawiać mądre wymagania

4.6 Wykorzystywać wychowawczą rolę cierpienia

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA