logo
Środa, 24 kwietnia 2024 r.
imieniny:
Bony, Horacji, Jerzego, Fidelisa, Grzegorza – wyślij kartkę
Szukaj w


Facebook
 
Enrico Galbiati i Filippo Serafini
Atlas Historyczny Biblii
Wydawnictwo Jedność


Tytuł oryginału: Atlante Storico della Bibbia
International Copyright © 2004 by Editoriale Jaca Book spa, Milano
Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo „Jedność”, Kielce 2005
Przekład: Krzysztof Stopa
Konsultacja naukowa: ks. prof. dr hab. Józef Kudasiewicz; ks. dr Jan Nowak
Tekst Pisma Świętego wg V wydania Biblii Tysiąclecia
ISBN  83-7224-111-8
 
Kup tą książkę

 
IV. Dokumenty historyczne starożytnego Wschodu dotyczące królestw Izraela i Judy
(d-j)
 
d) Salmanassar III: danina Jehu (842/841 przed Chr.)
 
Z inskrypcji na tak zwanym Czarnym Obelisku, przechowywanym w British Museum. Inskrypcja znajduje się nad odpowiadającą jej postacią, która ukazuje Jehu (lub jego przedstawiciela) leżącego przed królem na czele niosących daninę (ANET, s. 281).
Danina Jehu, syna Omriego: otrzymałem srebro, złoto, złoty kielich, złotą wazę ze spiczastym dnem, złote kubki, złote miseczki, cynę, laskę królewską, drewniane „puruhtu”.
 

e) Tiglat-Pileser III: Menachem wśród składających daninę (być może w 738 r. przed Chr.)
 
Z annałów wyrytych na płytkach odkrytych w Kalach (Nimrud) i przechowywanych w British Museum (ANET, s. 283).
Przyjąłem daninę od Kusztaszpiego z Kommageny, Resina z Damaszku, Menachema z Samarii (Menihimme Samerinaia), Hirama z Tyru, Sibittbi’liego z Byblos, Urikkiego z Kue, Pisirisa z Karkemisz, I’nila z Chamat, Panammu z Sam’al, Tarhulary z Gurgum, Sulumala z Militeny, Dadilu z Kaska, Uassurme z Tabal, Ushhittiego z Tuny, Urballiego z Tuhana, Tuhamme z Isztundy, Urimme z Hubiszna, Zabibe, królowej Arabii: złoto, srebro, cynę, żelazo, skóry słonia, kość słoniową, szaty lniane z wielobarwnymi ozdobami, niebiesko farbowaną wełnę, purpurowo farbowaną wełnę, drewno hebanowe, bukszpan, wszystko, co [wystraczająco] cenne dla królewskiego skarbca; także jagnięce skóry farbowane purpurą, [i] pióra dzikich ptaków farbowane na niebiesko, [ponadto] konie, muły, bydło, drobny inwentarz, wielbłądy, wielbłądzice z młodymi.
 

f) Tiglat-pileser III kreuje króla Ozeasza (732 r. przed Chr.)
 
Z fragmentarycznych pozostałości kronik (ANET, s. 283)
... miasto Hatarikka (Chatarikka) aż do góry Saua, ... miasta: Byblos ... Simirra (Simyra), Arqa (Arka), Zimarra, ... Urzu, Siannu, Ri’raba, Ri’sisu, ... miasta ... Morza Górnego (Śródziemnego) podporządkowałem sobie. Sześciu moich urzędników ustanowiłem nad nimi jako namiestników. Miasto Rashpuna (Raszpuna?), na wybrzeżu Morza Górnego, miasta ..., Gal’za, Abilakka graniczące z Bît-Humria (czyli Izraelem) i obszerne terytorium [Nefta]-lego, w całej rozciągłości, przyłączyłem do Asyrii. Moich urzędników ustanowiłem nad nimi jako namiestników. Co się tyczy Hanunu z Gazy, który uciekł przed moim wojskiem i schronił się w Egipcie, to zdobyłem jego miasto Gazę ... jego osobiste bogactwa, [wywiozłem] jego posągi [i umieściłem] moich bogów i mój wizerunek królewski w jego pałacu ... i ogłosiłem, że są od tej pory bogami ich kraju. [Co się tyczy Menachema] najechałem na niego [jak burza śnieżna], a on [...] uciekł jak ptak, sam, [i padł do moich stóp]. Przywróciłem mu jego miejsce [i nałożyłem na niego daninę]: złoto, srebro, lniane szaty z różnobarwnymi ozdobami ... wielkie ... przyjąłem od niego. Bît-Humria (czyli Izrael) ... wszystkich jego mieszkańców z ich dobytkiem deportowałem do Asyrii. Ponieważ oni obalili swego króla Pekacha (Paqaha), ustanowiłem Ozeasza (Ausi’) nad nimi. Wziałem od nich jako daninę 10 talentów złota, 1000 (?) talentów srebra i zawiozłem je do Asyrii.
 

g) Tiglat-Pileser III: Achaz wśród jego lenników (733–732 przed Chr.)
 
Z inskrypcji dotyczącej pewnej budowy, umieszczonej na tabliczce glinianej, przechowywanej w dwóch kopiach. Brakuje daty, ale niewątpliwie jest związana z zajęciem Damaszku (733–732), który nie figuruje już wśród lenników (ANET, s. 282).
Ustanowiłem Idi-bi’liego Zarządcą Granicy na obrzeżach Musur. We wszystkich krajach, które... przyjąłem daninę od Kusztaszpiego z Kommageny, Urikkiego z Kue, Sibitt-bi’ila z Byblos, ... Enila z Chamat, Panammu z Sam’al, Tarhulary z Gumgum, Sulumala z Militene, ... Uassurme z Tabal, Ushhittiego z Tuny, Urballi z Tuhany, Tuhamme z Isztundy, ... Matam-bi’ila z Arwad, Sanipu z Bît-Amman (czyli Ammon), Salamanu z Moabu, ... Mitintiego z Aszkelonu, Achaza z Judy (Iauhazi Iaudaia, z czego wynika, że Achaz, po hebr. Ahaz, jest skróconą formą od pełnego imienia Ieho’ahaz: „YHWH bierze”), Kaushmalaku (Kauszmalaku?) z Edomu (Udumaia), Muzriego..., Hanunu z Gazy: złoto, srebro, cynę, żelazo, magnezyt, szaty lniane z wielobarwnymi ozdobami, szaty z ich kraju (wykonane z) wełny barwionej purpurą, ... wszelkiego rodzaju cenne przedmioty wytwarzane przez morze lub ziemię, produkty ich regionów, skarby królów, konie, muły wyćwiczone do jarzma...
 

h) Sargon II zdobywa Samarię (722 r. przed Chr.)
 
Z annałów na tablicach kamiennych i na inskrypcjach ściennych (ANET, s. 284).
Na początku mego panowania ... miasta Samarytan [obległem, zdobyłem] (dwie linijki zniszczone) ... dla boga, który mi pozwolił odnieść to zwycięstwo ... Wziąłem jako jeńców 27.290 jego mieszkańców i pośród z nich uzbroiłem żołnierzy, aby wyekwipować 50 rydwanów dla mojego korpusu królewskiego. [Miasto] odbudowałem lepszym od tego, które było przedtem i osadziłem tam ludzi z krajów, które sam zdobyłem. Ustanowiłem jednego z moich naczelników jako namiestnika nad nimi i nałożyłem na nich daninę (zwyczajną) dla obywateli Asyrii.
 

i) Sargon II: Samaria i inne wyprawy (722 r. przed Chr.)
 
Podajemy tłumaczenie innej inskrypcji, która częściowo jest paralelna do poprzedniej i uzupełnia jej braki (ANET, s. 284-285).
Obległem i zająłem Samarię (Samerina), wziąłem jako łup 27.290 jej mieszkańców. Utworzyłem pośród nich kontyngent z 50 rydwanów, a pozostałym mieszkańcom pozwoliłem zachować ich pozycję (społeczną). Ustanowiłem nad nimi swojego naczelnika i nałożyłem na nich daninę taką, jaką płacili poprzedniemu królowi. Hanunu, król Gazy i także Sib’e (Sibe – w Biblii, 2 Krl 17,4, jest nazwany So, które należy być może czytać jako Seve), turtanu (generalissimus, w Biblii „tartan”: 2 Krl 18,17; Iz 20,17) Egiptu, wyszli z Rapihu (dzisiejsze Rafah, Rafiab) przeciwko mnie, aby stoczyć decydującą bitwę. Ja ich pokonałem. Sib’e uciekł, słysząc odgłos mojego wojska, i już go więcej nie widziano. Hanunu pochwyciłem osobiście. Przyjąłem daninę od Pir’u z Musuru, od Samsi, królowej Arabii i od It’amar z Saby: złoto w proszku, konie i wielbłądy.
 

j) Sennacheryb oblega Jerozolimę (701 r. przed Chr.)
 
Ten długi epizod jest zawarty na tak zwanej „Pryzmie Taylora” (glinanym graniastosłupie o wys. ok. 40 cm), przechowywanej w British Museum, oraz na Pryzmie z Instytutu Wschodniego w Chicago, zawierającej ostateczną redakcję annałów Sennacheryba. Czytając szczegółowy szlak tej kampanii militarnej, trzeba mieć na uwadze rozdz. 27, mapę III (ANET, s. 287–288).
 
W mojej trzeciej kampanii wyruszyłem przeciwko krajowi Hatti (Hetytom; w tej epoce nazwa ta oznacza Syrię zachodnią i Palestynę). Luli, król Sydonu, uderzony straszliwym blaskiem mego panowania, uciekł daleko za morze i zaginął. Straszliwy blask oręża Aszura, mego pana, poraził jego silne miasta: Sydon Wielki, Sydon Mały, Bit-Zitti, Zaribtu (biblijna Sarepta), Mahalliba, Uszu (czyli Tyr na kontynencie), Akzib, Akko, jego miasta warowne, otoczone murem i zaopatrzone w żywność i wodę dla swoich oddziałów. I one pochyliły się u mych stóp w akcie poddania. Osadziłem Tuba’lu (Etha’al) na tronie, aby im był królem i nałożyłem na nie daninę (należną) mi, władcy, (którą mieli płacić) każdego roku bez przerwy.
 
Co się tyczy wszystkich królów Amurru (czyli Zachodu): Minhimmu z Samsimuruna, Tuba’lu z Sydonu, Abdili’tiego z Arwad, Urumilkiego z Byblos, Mitintiego z Aszdodu, Buduiliego z Bet-Ammon, Kammusunadbiego z Moabu i Airammu z Edomu, to oni przynieśli mi obfite dary i – cztery razy – ich ciężkie królewskie „tamartu”, i ucałowali moje stopy.
 
Lecz Sidqia, króla Aszkelonu, który nie ugiął się pod moim jarzmem, wywiozłem i wysłałem do Asyrii jego dobra rodzinne, jego samego, jego żonę, jego dzieci, jego braci, wszystkich męskich potomków jego rodziny. Posadziłem Szarruludariego, syna Rukibtu, ich poprzedniego króla, nad mieszkańcami Aszkelonu i nałożyłem im płacenie daniny i składanie daru „katru”, (należnego) mi jako wielkiemu władcy – i teraz on ciągnie rzemienie (mego jarzma).
 
W dalszym ciągu mojej kampanii obległem Bet-Dagon, Iappu (Jafę), Banai-Barqa, Azuru, miasta należące do Sidqia, które nie ugięły się pośpiesznie u moich stóp. Zdobyłem je i zabrałem ich łupy.
 
Naczelnicy, patrycjusze i lud Akkaronu (Amqarruna, w tradycyjnym hebrajskim ‘Eqrôn = Ekron) – którzy zakuli w łańcuchy Padiego, swego króla, (ponieważ był) lojalny wobec uroczystej przysięgi dla boga Aszura (czyli był wiernym wasalem Asyrii), i przekazali go Ezechiaszowi Judejczykowi (Hazaqiau Iaudai) – i on trzymał go bezprawnie w więzieniu jak nieprzyjaciela – lękali się i wezwali króla Egiptu oraz łuczników, jeźdźców i kawalerię króla Etiopii (Meluhha), wojsko niezliczone, i ci przybyli im na pomoc. Na równinie Elteke (Altaqu) zgromadzili się przeciwko mnie i naostrzyli swą broń. Ufając w wyrocznię Aszura, mego pana, walczyłem przeciwko nim i zadałem im klęskę. W wirze walki sam pochwyciłem żywcem jeźdźców spośród Egipcjan oraz dowódców i jeźdźców króla Etiopii. Obległem Elteke i Timnę (Tamnâ), zdobyłem je i zabrałem ich łupy. Obległem Akkaron (Ekron), zabiłem naczelników i patrycjuszów, którzy dopuścili się zbrodni (niewierności), i zawiesiłem ich ciała na palach wokół miasta. Obywateli, którzy byli winni mniejszych przestępstw, uznałem za jeńców wojennych. Pozostałych, którzy nie byli oskarżeni o zbrodnie i przestępstwa, puściłem wolno. Padiemu, ich królowi, pozwoliłem opuścić Jerozolimę (Ursalimmu), posadziłem go na tronie jako pana i nałożyłem daninę, (należną) mi, wysokiemu władcy. Co się tyczy Ezechiasza, Judejczyka, który nie poddał się pod moje jarzmo, to obległem 46 jego miast warownych, wyposażonych w silne mury, i niezliczone wioski wokół nich, i zdobyłem je, używając nasypów, taranów przystawianych (do murów), ataków piechoty, chodników, wyłomów i podkopów. Wyprowadziłem stamtąd 200.150 osób, młodzieńców i starców, mężczyzn i kobiet, konie, muły, osły, wielbłądy, trzodę, niezliczony drobny inwentarz, i uznałem to za łup. Jego samego (Ezechiasza) zamknąłem w Jerozolimie, jego królewskiej siedzibie, jak ptaka w klatce. Zbudowałem wokół niego nasyp ziemny, aby nękać tych, którzy robili wypady z bram jego miasta. Jego miasta, które splądrowałem, odebrałem jego krajowi i przekazałem Mitintiemu, królowi Aszdodu, Padiemu, królowi Akkaronu, i Silbelowi, królowi Gazy, i tak zmniejszyłem jego kraj. Oprócz wcześniejszej daniny, którą mieli płacić każdego roku, nałożyłem im dalszą daninę oraz dar „katru”, (należny) mi jako wielkiemu władcy.
 
Sam Ezechiasz, którego straszliwy blask mego panowania pokonał i który został opuszczony przez nieregularne oddziały (Urbí) i oddziały wybrane przez siebie, wprowadzone do Jerozolimy, swej siedziby królewskiej, aby ją umocnić, posłał do mnie, do Niniwy, miasta mego panowania, wraz z 30 talentami złota i 800 talentami srebra, drogocennymi kamieniami, antymonem (do malowania oczu), ogromnymi kawałkami czerwonego kamienia (karneol), łożami (zdobionymi rzeźbami z) kości słoniowej, krzesłami „numedu” (zdobionymi rzeźbami z) kości słoniowej, kłami słoni, drewnem hebanowym, drewnem bukszpanowym, wszelkiego rodzaju cennymi klejnotami, swymi córkami, konkubinami swego pałacu, muzykami męskimi i żeńskimi. Aby przekazać daninę i dokonać aktu poddania posłał swego wysłannika.

 



Pełna wersja katolik.pl